Năm nay, lễ hội đền Suối Mỡ diễn ra từ ngày 7-9/5/2024 (tức ngày 29/3 - 2/4/2024 âm lịch), với nhiều hoạt động văn hóa mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Lễ hội Suối Mỡ xuất phát từ nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của nhân dân trong vùng. Đền Suối Mỡ bao gồm đền Hạ, đền Trung, đền Thượng thờ công chúa Quế Mỵ Nương, con gái vua Hùng Định Vương. Theo truyền tích kể lại, Vua Hùng Vương thứ IX có công chúa tên Quế Mỵ Nương với tính cách nết na, hiền thục, nhân hậu. Đến tuổi lấy chồng, được nhiều vương tôn, công tử đến cầu hôn nhưng nàng đều từ chối mà chỉ đam mê du ngoạn cảnh thiên nhiên. Nàng rất thích đến thung lũng Huyền Đinh - Yên Tử do cảnh đẹp huyền bí, được bao bọc xung quanh bởi rừng núi điệp trùng, khí hậu ôn hòa. Một lần, vào ngày đầu xuân, công chúa du ngoạn tới đất Nghĩa Phương, chứng kiến đất đai tại đây khô cằn, nhân dân đói khổ, nàng rất đau lòng, công chúa dùng 5 đầu ngón tay ấn xuống từng phiến đá. Lạ thay, một dòng nước mát ào ạt chảy ra thành suối, đưa nước tưới cho đồng ruộng. Từ đó, đất đai vùng này trở nên màu mỡ, đời sống người dân ngày càng no đủ.
Để ghi nhớ công ơn của công chúa Quế Mỵ Nương, dân làng đặt tên dòng suối ấy là Suối Mỡ (hay Suối Mẫu). Dọc hai bờ suối, người dân xây dựng ba ngôi đền cạnh nhau là đền Hạ, đền Trung và đền Thượng. Công chúa Quế Mỵ Nương được nhân dân phong tặng là Thánh Mẫu Thượng Ngàn.Đồng thời, hằng năm nhân dân địa phương long trọng tổ chức lễ hội Đền Suối Mỡ . Lễ hội tập trung chủ yếu tại ba ngôi đền và quanh Khu du lịch sinh thái Suối Mỡ. Lễ hội gồm có phần lễ và phần hội. Năm 2015 lễ hội Đền Suối Mỡ đã được Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Đến với lễ hội du khách sẽ được hòa mình vào không khí vui tươi mà không kém uy nghiêm của đoàn rước, được thưởng mục những màn tế lễ đặc sắc của các đoàn tế lễ, được thưởng thức những màn hầu đồng hát văn đặc sắc của các Thanh đồng, được nghe các liền anh, liền chị hát quan họ giao duyên ngọt ngào, những làn điệu Then của các cô dân tộc Tày với cây đàn Tính trên tay. Cùng với đó là dâng hương vãn cảnh tại các ngôi đền và tham quan chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thác Suối Mỡ, của núi rừng trùng điệp nơi đây.
* Nội dung chương trình lễ hội Đền Suối Mỡ, xã Nghĩa Phương năm 2024:
Lễ hội đền Suối Mỡ năm nay được tổ chức trong thời gian 3 ngày, bắt đầu từ ngày 07/5/2024 đến hết ngày 09/5/20234( Tức ngày 29/3 đến ngày 02/4 âm lịch ).
Lễ khai mạc bắt đầu từ 7h30’, ngày 08/5/2024( tức ngày 01/4 âm lịch) tại Đảo nổikhu du lịch sinh thái Suối Mỡ xã Nghĩa Phương với nghi thức rước lễ truyền thống, đánh trống khai hội và chương trình biểu diễn nghệ thuật. Sau lễ khai mạc các đại biểu, du khách thập phương cùng toàn thể nhân dân tham gia dâng hương tại các Đền.
Phần hội được tổ chức với các hoạt động tuyên truyền,quảng bá hình ảnh Suối Mỡ. Chương trình Liên hoan văn hoá văn nghệ các câu lạc bộ văn nghệ của xã, các trường học, các thôn trên địa bàn xã Nghĩa Phương vào các buổi tối trong lễ hội: tối 07;09/5/2024( tức ngày 29/3 và 2/4 âm lịch); chương trình nghệ thuật do nhà hát chèo tỉnh Bắc Giang biểu diễn vào tối 08/5/2024 ( tức 01/4 âm lịch), tại sân khấu đảo nổi, khu du lịch sinh thái Suối Mỡ xã Nghĩa Phương.
Chương trình thi đấu các môn thể thao tại lễ hội gồm: Môn bóng chuyền hơi nam nữ, kéo co nam, kéo co đội nam nữ phối hợp. Thời gian tổ chức thi đấu vòng loại vào ngày 05/5/2024 ( chủ nhật) tại sân trụ sở UBND xã và thi đấu tứ kết, bán kết và chung kết vào ngày 09/5/2024 ( tức ngày 02/ 4 âm lịch) tại nhà sân văn hoá thôn Ba Gò.
( Nguồn BTC Lễ hội xã Nghĩa Phương)